Zarzut 51 – Chrzest niemowląt

418 rok – Synod w Kartaginie wprowadza chrzest niemowląt, co służy automatycznemu przyrostowi szeregów Kościoła. Od XII w. przekształcono go w chrzest przez pokropienie.

Synod Kartagiński w roku 419 (nie 418) nie „wprowadził” chrztu niemowląt, lecz przeciwstawił się pelagianom, którzy chcieli tej starożytnej praktyki Kościoła zakazać (pelagianie odrzucali w ogóle naukę o konieczności chrztu).

Natomiast sprawą chrztu dzieci zajmował się inny, daleko wcześniejszy Synod Kartagiński w roku 253. Kontrowersją nie była jednak rozpowszechniona w Kościele praktyka chrzczenia dzieci lecz pytanie czy można chrzcić je natychmiast po urodzeniu, czy też czekać do 8 dnia (jak przy obrzezaniu). Decyzja była jednoznaczna: jak najbardziej chrzcić jeszcze przed 8 dniem.

Dokładniej sprawę omówiłem w książce Dlaczego ufam Kościołowi, dlatego tu przypomnę tylko kilka kluczowych cytatów i faktów:

1. W Piśmie świętym znajdujemy zachętę by ochrzczony został każdy:
   „Niech każdy z was się ochrzci: bo dla was jest obietnica i dla dzieci waszych”(Dz 2, 38–39).

2. Chrzest jest obrzezaniem Nowego Testamentu:
   „I w Nim też otrzymaliście obrzezanie, nie z ręki ludzkiej, lecz Chrystusowe obrzezanie, polegające na zupełnym wyzuciu się z ciała grzesznego, jako razem z Nim pogrzebani w chrzcie, w którym też razem zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który Go wskrzesił.”(Kol 2,11–12).
   Obrzezania udzielano w 8 dniu życia (Dz 7,8)

3. Mamy szereg tekstów wczesnochrześcijańskich potwierdzających istnienie praktyki chrztu dzieci:
   Tertulian (160–240) w piśmie „O chrzcie” pisze że Kościół Starożytny chrzcił zarówno dorosłych, jak i dzieci. Podobną informację podaje Orygenes (186–254) który pisze „Kościół otrzymał od Apostołów przekaz, aby chrztu udzielać również małym dzieciom”^[1]Komentarz do Listu św. Pawła do Rzymian, V, 9. Musiała być to powszechna praktyka skoro Orygenes w swoich rozważaniach przyznaje że „bracia często zastanawiają się nad tym, jakie grzechy są odpuszczane małym dzieciom przy chrzcie„^[2]Homilie do Ewangelii św. Łukasza, XIV, 5.
   Hipolit (217–235) nakazywał: „Chrzcijcie w pierwszym rzędzie dzieci, a wszystkie te, które mogą mówić za siebie, niechaj mówią, za te, które za siebie mówić nie mogą, niechaj mówią rodzice lub ktoś z rodziny”^[3]Tradycja Apostolska, 21,1–4.
   Św.Ireneusz piszał w II wieku „Chrystus przyszedł przez siebie samego wszystkich zbawić, wszyscy powiadam, przez niego odradzają się Bogu: dzieci i niemowlęta, pacholęta, młodzieńcy i starsi”^[4]Przeciw herezjom”, ks.IV, 22,4
   Św.Cyprian (170-235) pisał: „Jeżeli największym przestępcom przedtem wiele obrażającym Boga, gdy później uwierzą, daje się przebaczenie grzechów i ani od chrztu, ani od łaski nikogo się nie powstrzymuje, o ile więcej nie należy powstrzymywać dziecka, które niedawno narodzone, nic nie zgrzeszyło, a tylko jako potomek Adama wpadło przez pierwsze narodzenie się w zarazę śmierci wiecznej. Dziecko do otrzymania przebaczenia grzechów tym łatwiej przystępuje, że jemu darowują się grzechy nie własne, ale cudze”^[5]List 63

4. Wspomniany synod w Kartaginie odpowiadał on na tezy bp.Fido, który uważał że dzieci należy chrzcić dopiero w 8 dniu życia. Synod potępił tak „długie” oczekiwanie na chrzest, co przekazał biskupowi – w imieniu synodu – św.Cyprian:
   „Co się tyczy chrztu dzieci, to powiedziałeś, że w drugim lub trzecim dniu chrzcić ich nie należy i że trzeba uwzględnić dawne prawo obrzezania i dlatego przed ósmym dniem chrzcić i uświęcać się nie powinno.
   Nasz synod był co do tego całkowicie innego zdania.
   Cóż bowiem brakuje temu, co raz w łonie matki został utworzony rękami Boga? (…)
   Wszyscy wreszcie, czy to dzieci, czy dorośli w darach Bożych mają równy udział. (…)”

5. Jeśli chodzi o „pokropienie” omawiam sprawę dokładniej w odpowiedzi na Zarzut 119.

6. Co do „automatycznego przyrostu szeregów Kościoła” to jaki byłby sens takiego przyrostu?

7. Aż do XVI wieku w chrześcijaństwie panowała powszechna zgoda co do tego że należy chrzcić niemowlęta. Wówczas to z jednego z odłamów protestantyzmu (zwinglizmu) wyodrębnili się anabaptyści, którzy odrzucili chrzest dzieci^[6]Oczywiście w takim wypadku natychmiast pojawił się paradoks – skoro wszyscy byli chrzczeni  przez polanie i to jako dzieci (a więc wg anabaptystów – niczyj chrzest nie był ważny), kto … Continue reading. Pomysł ten spotkał się ze sprzeciwem nie tylko Kościoła Katolickiego, ale także pozostałych Reformatorów:
   1. Kalwin „Jest świętokradczą śmiałością odganiać daleko od owczarni Chrystusa tych, których On sam przytula blisko do swojego serca, wyganiać ich za drzwi jak cudzoziemców, kiedy On nie pozwala zabraniać im przychodzić do siebie”
   2. Marcin Luter, Artykuły Szmalkaldzkie „Nauczamy, że należy chrzcić dzieci. Przysługuje im bowiem także obiecane odkupienie dokonane przez Chrystusa i Kościół dłużny im jest Chrzest i zwiastowanie owej obietnicy.”
   3. Wyznanie Augsburskie, tzw. Formuła zgody z 1577 roku, wymieniając „artykuły anabaptystów, które są nie do przyjęcia w Kościele”, pisze o następujących fałszywych twierdzeniach:
      V Nie należy chrzcić dzieci do czasu, aż nie posłużą się rozumem i nie będą miały własnej wiary.
      VI Dzieci chrześcijańskie – dlatego iż pochodzą od chrześcijańskich i wierzących rodziców (tak bez Chrztu, jak i przed jego przyjęciem) są w rzeczywistości święte i zaliczone do dzieci Bożych. Z tego powodu anabaptyści zbytnio nie doceniają Chrztu ani nie przykładają się do tego, by chrzcić dzieci, co jest sprzeczne z wyraźnymi słowami obietnicy Bożej (1 Mż^[7]Symbolem 1 Mż protestanci niekiedy oznaczają Księgę Rodzaju 17,7 nn).(…)

Patrz też odpowiedź na Zarzut 89, Zarzut 119, Zarzut 145, Zarzut 157 i Zarzut 160.
Temat dokładnie omówiłem w książce Dlaczego ufam Kościołowi.

Marek Piotrowski