Zarzut 92 – Średniowiecze

X wiek – Cała Europa znalazła się pod panowaniem Kościoła. Załamuje się aktywność na polu medycyny, techniki, nauki, edukacji, sztuki i handlu. Rozpoczyna się mroczny okres w historii Europy.

1. Teza o „całkowitym panowaniu Kościoła” jest cokolwiek naciągana. Tak jakby autorzy „listy zarzutów” nie słyszeli nigdy o cesarzu, Normanach czy nawet… Arabach.
Owszem, królowie skarżyli posunięcia międzynarodowe u papieża, który pełnił rolę nieco podobną do dzisiejszego ONZ, jednak władza jak z tego wynikała nie była (chyba należałoby napisać „niestety nie była”) większa niż obecna władza ONZ nad narodami świata.

Jako dobry przykład może służyć proces jaki Polska wygrała przed sądem papieskim 16 września 1339 – na jego mocy Krzyżacy mieli nam zwrócić Kujawy, Ziemie Dobrzyńską i Pomorze Gdańskie. Zakon po prostu wyrok ten zignorował^[1]Był to zresztą już drugi z rzędu zignorowany przez Krzyżaków wyrok sądu papieskiego w sporze z Polakami. .

2. Przyjmijmy teraz (na moment, bo to wyjątkowa bzdura – o czym za chwilę) iż oświeceniowa teza o „ciemnym średniowieczu” jest prawdziwa. Dlaczego autorzy „listy zarzutów” przypisują ową (wydumaną) ciemnotę Kościołowi pozostaje ich tajemnicą. Dlaczego przez pierwsze pół tysiąca lat z okładem wiara nie spowodowała „ciemnoty” a potem już tak?

3. Tezę o średniowieczu jako o „wiekach ciemnych” (podobnie jak samą nazwę epoki) ukuła propaganda oświeceniowa. Nie ma ona nic wspólnego z prawdą. W średniowieczu nastąpił szybki rozwój nauki i nauczania (uniwersytety!), gwałtowny rozwój miast, gospodarki towarowo–pieniężnej, powstały mechanizmy finansowe. średniowiecze to też okres niebywałego rozwoju architektury^[2]Nigdy później – aż do czasów współczesnych – architektura nie była tak doskonała matematycznie, łacząc dekoracyjność z perfekcyjnym wykorzystaniem wiedzy o strukturze i … Continue reading oraz sztuki a także rozwoju prawa, literatury, dyplomacji i muzyki. Mało kto wie, że średniowiecze było niezwykle innowacyjną epoką – także w dziedzinie wynalazczości. Teza o tym iż rzekomo „załamuje się aktywność na polu medycyny, techniki, nauki, edukacji, sztuki i handlu” należy włożyć między bajki.

Ważną rolę odegrały powstające zakony – mnisi zajmowali się nie tylko modlitwą, ale także ogrodnictwem, przepisywaniem i ilustrowaniem ksiąg, prowadzeniem bibliotek i rozwojem medycyny. Także nauka i sztuka były sponsorowane przez Kościół.

O średniowieczu opowiada się duby smalone – że rzekomo wierzono w płaskość Ziemi (patrz zarzut 171). Mit ten jest zresztą – jak wiele innych – świadomą manipulacją. W tym wypadku pisarza Washingtona Irwinga który w 1828 roku napisał książkę Historia podróży Krzysztofa Kolumba w której sugestywnie przedstawił – całkowicie wymyślone – sceny rzekomej dyskusji Kolumba ze współczesnymi bojącymi się że okręty, dopłynąwszy do końca świata, spadną w przepaść. Tymczasem w chwili wyruszania Kolumba w podróż nie tylko wiedziano że Ziemia jest okrągła, ale znano jej obwód!

Dziedzictwem średniowiecza jest też scholastyka – czyli niezwykle spójny system rozumowania, wykorzystujący reguły logiki nazw i zdań – jest dziś odsądzana od czci i wiary (najczęściej przez ludzi mających problemy z logiką formalną). Usiłuje się ją zdyskredytować przez opowiadanie bzdur (np. jakoby scholastyka zajmowała się problemami w rodzaju „ile diabłów mieści się na główce od szpilki”).

Co do roli Kościoła polecam każdemu sceptykowi prosty eksperyment; proszę wziąć do ręki jakikolwiek podręcznik historii nauki i techniki traktujący o pierwszych osiemnastu wiekach naszej epoki i wykreślić wszystko, co wyszło spod ręki osób duchownych oraz świeckich prowadzących swoje badania na uczelniach katolickich lub pod katolickim mecenatem. A potem proszę zobaczyć co pozostało bez skreśleń…

4. Symbolem średniowiecznej ciemnoty pozostają procesy o czary. Tymczasem najwięcej „czarownic” spalono (głównie na terenie luterańskich Niemiec i kalwińskich Niderlandów) w odrodzeniu i resenansie.

Niczym (…) innym niż obłudą jest oskarżenie średniowiecza o ciemnotę i zabobony w naszych czasach, kiedy to wystarczy otworzyć pierwszą lepszą gazetę lub obejrzeć programy w telewizjach kablowych, żeby się przekonać, jak wielkim powodzeniem cieszą się rozmaite wróżki, układacze tarota oraz uzdrowiciele filipińscy (…)
Podobnie ma się z oskarżeniami ludzi średniowiecza o jakieś szczególne okrucieństwo. Z perspektywy XX wieku – epoki ludobójstw – jest to oskarżenie śmieszne. Pod tym względem wieki średnie w porównaniu z niedawno zakończonym wiekiem totalitaryzmów jawią się jako oaza spokoju.^[3]Grzegorz Kucharczyk, Mity i fakty – zeszyty historii Kościoła , zeszyt I i II, Wydawnictwo Agape, Poznań 2012

 

Gotycka katedra, która w swej dekoracji zawierała też niemal encyklopedyczne kompendium ówczesnej wiedzy o świecie – jest najpełniejszym symbolem średniowiecza – jednej z najwspanialszych cywilizacji w dziejach świata, która została przyćmiona przez swe dziecko – europejską nowożytność, u zarania której narodził się przesąd iż było ciemnością zanim zapłonęło światło odrodzenia; tymczasem było zaś oliwą zgromadzoną w kaganku renesansu. Nawet architektura renesansu jest zasługą średniowiecznego marzenia – najwspanialsze dzieła renesansu rzymskiego fundowane przez papieży były symbolami idei renovatio imperii, odrodzenia cesarstwa. Stąd zapał papieży do posługiwania się formami upadłego imperium. Dzięki doświadczeniu gotyckich artystów można było poważyć się na tak wspaniale przedsięwzięcia, jak kopuła katedry florenckiej czy św. Piotra w Rzymie, daleko przewyższające swe antyczne źródła inspiracji.
(za blogiem Andrzeja Grabonia^[4]http://medieval–man.blog.onet.pl/2009/10/16/architektura–gotycka–a–scholastyka/ dostęp 20.12.2013)

---

Czytelnikom zainteresowanym tematem polecam następujące linki i pozycje:
Książka Ks.Bp Andrzej Siemieniewski Ścieżką nauki do Boga
Linki:
http://arkapana.republika.pl/mity.html
http://www.apologetyka.katolik.pl/inne–polemiki/rone/191/1256–kiedy–ziemia–przestaa–by–paska–redniowiecze–wobec–kulistej–ziemi
http://medieval–man.blog.onet.pl/Architektura–gotycka–a–scholas,2,ID392919609,DA2009–10–16,n