Zarzut 47 – Wypowiedź Firmicusa Matemusa

IV wiek – Początek okresu mordowania pogan i plądrowania ich świątyń przez chrześcijan podjudzanych przez biskupów, opatów i mnichów. W 347 roku Ojciec Kościoła Firmicus Maternus zachęca władców: „Niechaj ogień mennicy albo płomień pieca hutniczego roztopi posągi owych bożków, obróćcie wszystkie dary wotywne na swój pożytek i przejmijcie je na własność. Po zniszczeniu świątyń zostaniecie przez Boga wywyższeni”.

  1. Co do Firmicusa Maternusa, to niestety prawdopodobnie prawda. Posągi pogańskich bóstw nierozerwalnie wiązały się z bałwochwalstwem. W tej sprawie w ramach chrześcijaństwa toczył się spór – część autorytetów uważała iż bałwochwalstwo należy zwalczać nawet siłą, niszcząc posągi bałwanów.
  1. Przedstawianie stanowiska Matemusa jako reprezentatywnego dla ówczesnego Kościoła byłoby chyba jednak pochopne (wystarczy lektura papieży z epoki – Syrycjusza czy Gelazego I – a także autorytetów np. Jana Chryzostoma czy Marcina z Tours).
  1. Formułowanie daleko idących zarzutów wobec Kościoła (rzekome „podjudzanie przez biskupów, opatów i mnichów”) na podstawie pojedynczej wypowiedzi pojedynczej osoby wydaje się nieuzasadnione. Również twierdzenie iż była to zachęta do plądrowania świątyń przez chrześcijan jest oczywistą nieprawdą; Firmicus zwracał się do cesarzy z postulatem przejęcia świątyń pogańskich przez państwo, a nie z postulatem grabieży przez tłum.
  1. Bliżej temat przemocy w sprawach wiary omówiłem w rozdziale 3 Oręż w służbie prawdy, czyli konflikt pomiędzy wolnością a słusznością
Udostępnij: